| Museo |
Museo de las Peregrinaciones y de Santiago
|
| Inventario |
3
|
| Clasificación Genérica |
Acibechería; Artes plásticas; Obxectos rituais e cerimoniais comúns; Obxectos devocionais; Cristianismo: obxectos rituais e cerimoniais
|
| Objeto/Documento |
Portapaz
|
| Autor/a |
Anónimo
|
| Materia/Soporte |
Prata Dourado
Acibeche
|
| Técnica |
Gravado
Labra
|
| Dimensiones |
Profundidade = 5,50 cm; Alto máx = 15,60 cm; Ancho máx = 9 cm
|
| Descripción |
Portapaz constituído por unha placa de acibeche coa representación da Virxe do Pilar flanqueada por dous anxos axeonllados portadores de cirios. A Virxe coroada suxeita o Neno co brazo esquerdo e coa man dereita estendida sinala cara a abaixo. A placa de acibeche vai embutida nunha caixa de prata sobredourada que presenta polo anverso dúas bandas decoradas con punteado a xeito de piares rematados por senllos pináculos. O borde superior remátase en forma de piñón con crestería que se coroa cunha cruz latina. Todo o bordo interno da placa de prata decórase con ondas que funcionan como pestanas para a suxeición do elemento de acibeche. Polo reverso dispón dunha asa en forma de «S» para poder ser ofrecida aos fieis.
|
| Iconografia |
Virxe do Pilar
|
| Datación |
1501=1525 (Comezos s. XVI)
|
| Contexto Cultural/Estilo |
Gótico
|
| Lugar de Producción/Ceca |
Santiago de Compostela (Santiago (comarca), Coruña (A) (p)) [Posiblemente Santiago de Compostela]
|
| Uso/función |
Litúrxico
|
| Descriptores Geográficos |
Santiago de Compostela
|
| Historia del Objeto |
<EXPOSICIONS>: -El Mundo de las Creencias. Museo de Teruel. 24 de novembro de 1999 ó 15 de marzo de 2000. Organizada polo Museo Nacional de Antropoloxía de Madrid e o Museo Teruel.
|
| Clasificación Razonada |
A elaboración de pezas nas que se combina un metal con acibeche é bastante frecuente entre as producións dos acibecheiros composteláns. En moitos casos era a maneira de facer funcional algún obxecto, como é este o caso, ao dotalo dunha estrutura portante que posibilitase a súa fixación e permitise que cumprise coa función atribuída. A realización de portapaces acada un incremento entre os séculos XVI e XVII para desaparecer practicamente a finais do XIX ou principios do XX pola perda da tradición de dar a paz en público durante a celebración da misa e por cuestións de tipo hixiénico. O tipo máis estendido ofrece unha forma de pequeno retabliño cunha representación iconográfica piadosa, como é o caso da peza que nos ocupa. Na maioría das igrexas existían por parella, un para as mulleres e outro para os homes, e ofrecíase, no momento de dar a paz na celebración da misa, para que os fieis das primeiras filas, e de maneira simbólica, o bicasen en representación de todos os asistentes. Era frecuente que as mulleres bicasen portapaces con representacións de personaxes femininos e o contrario para os homes. Os portapaces de acibeche usábanse preferentemente durante as celebracións de Semana Santa ou en período de entredito, aínda que non exclusivamente.
|
| Bibliografía |
MONTE CARREÑO, Valentín. El azabache: piedra mágica, joya, emblema jacobeo. Gijón (c): Picu Urriellu, 2004. p. 142.
PESQUERA VAQUERO, María Isabel. Portapaz. El mundo de las creencias [catálogo da exposición]. Teruel: Diputación Provincial, Museo de Teruel, 1999. p. 196.
|
| Catalogación |
Pesquera Vaquero, Mª Isabel
|
