| Museo |
Museo Arqueológico Provincial de Ourense
|
| Inventario |
CE000228
|
| Clasificación Genérica |
Obxectos litúrxicos
|
| Objeto/Documento |
Cristo
|
| Materia/Soporte |
Cobre
Esmalte
|
| Técnica |
Fundición
Esmalte escavado
Sobredourado
|
| Dimensiones |
Altura = 17 cm; Anchura = 13 cm; Profundidade = 0,30 cm
|
| Descripción |
Cristo coroado e cravado na cruz con catro cravos, vitorioso sobre a morte. Realizado en cobre sobredourado con esmaltes champlevé estilo Limoges. Modelo plenamente románico. O esmalte circunscríbese ao faldón de Cristo estando o resto protexido cunha lámina dourada, para evitar a oxidación.
|
| Iconografia |
Crucificado
|
| Datación |
1101=1300
|
| Contexto Cultural/Estilo |
Baixa Idade Media
|
| Uso/función |
Cruz de altar
|
| Clasificación Razonada |
Pódese considerar como un feito irrefutable que a finais dos séculos XII e XIII, Limoges mantivo en torno á igrexa de San Marcial un centro de produción de esmalte escavado que fornecía de esmaltes a todo o sur de Europa, unificando a produción e impondo o seu estilo, sobre todo en obras de pequena envergadura.
A representación de Cristo na cruz aparece tardiamente na iconografía cristiá. Durante moito tempo evitouse a imaxe do martirio por considerala infamante; a idea de admitir a imaxe de Deus convertido en oprobio, condenado á pena máis vil repugnou aos primeiros cristiáns. É a partir do século V, como reacción ás doutrinas monofisitas, cando se comezou a representar a Cristo vivo e triunfante segundo modelos bizantinos. Esta visión de Cristo como Rei de Reis e Señor de Señores acadou a súa madurez iconográfica no románico, que o representa con túnica talar ou con gran perizonium, coroado e cravado na cruz con catro cravos. É o Cristo de Cluny, o que conduce as Cruzadas e o que protexe o camiño de Santiago. Esta visión de Cristo tan afastada da beleza natural tiña que encher unha función expresiva ao servizo dunha idea relixiosa. Por medio da forma o que o contempla debe ser movido a un íntimo vivir e sentir feitos relixiosos. Poránselle diante a sublimidade e a maxestade do divino. A finais do século XIII, este concepto irase transformando nunha relación persoal e cálida cun Cristo humano e doloroso, do que nace unha nova representación de Cristo.
A peza responde a un modelo plenamente románico, por outra parte de longa tradición en Galicia. O máis probable é que formase parte dunha cruz procesional latina, de ápices ensanchados, con ánima de madeira recuberta con láminas de cobre e adornada de chatóns e esmaltes do mesmo estilo dos que aínda conserva a figura de Cristo. Aos pés, como era tradicional, situaríase a figura da Virxe, testemuña de excepción e corredentora; no brazo menor a cartela: I N R I. e o Tretamorfos. No reverso posiblemente figuraría San Xoán. Crucificados deste tipo consérvanse no Museo Arqueolóxico de León e no Arqueolóxico Nacional.
A súa funcionalidade, como cruz de altar, confundiríase ordinariamente coa súa función procesional, xa que ata o século XV usábanse indistintamente. Durante as procesións eran levadas en alto sobre hastil ou simplemente na man e, posteriormente, colocadas detrás do altar durante o sacrificio da misa. En Santiago de Compostela as crónicas contan que máis de trescentas destas cruces saían nas procesións máis solemnes.
|
| Bibliografía |
Crónica del Museo. Boletín de la Comisión Provincial de Monumentos Históricos y Artísticos de Orense. 03/1898, nº1. p. 16; I.
GALLEGO LORENZO, J. Documentación sobre cuatro apliques y una píxide de Limoges en el Museo Arqueológico Provincial de Ourense. Boletín Auriense. Ourense (l): 2005, XXXV.p. 180, fig. 1.
GALLEGO LORENZO, J. Esmaltes románicos en Galicia: ensayo de catalogación. 1985. Tese de Licenciatura (inédita), Universidade de Santiago.
VEIGA ROMERO, A. M. Cristo románico. Peza do mes. Museo Arqueolóxico Provincial de Ourense, 02/2001. Disponible en: <http://www.musarqourense.xunta.es/wp-content/files_mf/pm_2001_02_gal.pdf> Consulta: 02/02/2017.
VV.AA.. Unha escolma de escultura. 2006. pp. 128-131; Museo Arqueolóxico Provincial de Ourense. Xunta de Galicia, Ourense.
|
| Forma de Ingreso |
Doazón
|
| Fecha de Ingreso |
07/03/1898
|
| Catalogación |
Veiga Romero, Ana María
|
